OUD-GENERAAL, VOORZITTER EN EREVOORZITTER
VAN DE KONINKLIJKE SCHUTTERIJ ST.-LAMBERTUS OIRSBEEK

GERARD FLEISCHEUER

(deel 1)

Levensschets van Gerard Fleischeuer, één van de belangrijkste personen binnen de Oirsbeekse schutterij en bekende naam in de schutterswereld. Hij was een zeer geliefd persoon binnen de Oirsbeekse gemeenschap. Door zijn werk als gemeentesecretaris en idealisme en organisatietalent stond hij voor iedereen klaar.
Aan zijn leven kwam op Witte Donderdag 29 maart 1945 abrupt een einde als hij als verzetsheld overleed in het concentratiekamp Dachau (D).
Zijn naam staat met gouden keramische letters op het oorlogsmonument bij de kerk in Oirsbeek, waar ieder jaar op 4 mei de doden worden herdacht. Immers “helden sterven niet”.
Bij deze herdenking is ook ieder jaar een delegatie van de Oirsbeekse schutterij aanwezig.

Adéle Jan Gerard (Gerard) Fleischeuer werd geboren op 25 februari 1889 te Oppeven-Oirsbeek als zoon van leerlooier Frans Lambert Willibrordus Fleischeuer en Félicité America. Na de lagere school volgde hij het gymnasium aan het Bisschoppelijk College St.-Joseph te Sittard. Hij ging te voet naar Sittard en terug en moest daarom al om vijf uur in de morgen opstaan.
Gerard ging zich verder bekwamen in het leerlooiervak. Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog in 1914 werd hij als dienstplichtig soldaat gemobiliseerd en diende bij het regiment infanterie der grenadiers, gestationeerd bij de kustwacht.

Gerard Fleischeuer als soldaat in het regiment infanterie der grenadiers

De 34-jarige leerlooier Gerard Fleischeuer huwde op 25 juli 1923 te Oirsbeek met de 33-jarige onderwijzeres Philomèna Catharina Bettonville. Zij werd geboren op 16 maart 1890 in Kanne (Belg.) als dochter van landbouwer Guillaume Bettonville en Maria Petronella Hubertina Hulsen. Philomèna was onderwijzeres aan de lagere school te Oirsbeek van 1922 tot 1924. Het echtpaar kreeg vijf kinderen en woonde in het statige huis met trapgevel aan de Dorpstraat 5. Dit huis werd in 1905 gebouwd door emeritus pastoor van Ottersum, Jacobus America, heeroom en broer van zijn moeder.

Foto kerkelijk huwelijk van Adéle Jan Gerard Fleischeuer en
Philomèna Catharina Bettonville op 7 augustus 1923 te Oirsbeek(Foto van de fam. Servaes-Fleischeuer)

Staand op foto v.l.n.r.
1. Vermoedelijk Johannes Godefridus Röselaers, kapelaan te Oirsbeek 1921-1924
2. Jan Petrus Karel Gabriëls, burgemeester van Oirsbeek
3. Eugenie Ackermans, (gehuwd met Hubertus Kusters)
4. Guillaume Bettonville, ongehuwde broer van de bruid
5. Adéle Jan Gerard Fleischeuer, bruidegom
6. Philomèna Catharina Bettonville, bruid
7. onbekend
8. Felix Fleischeuer, kerkelijk huwelijksgetuige
9. Maria Hubertina Jacquelina Cremers-Fleischeuer, zus van de bruidegom
10. Peter Leonard Hubert (Leo) Cremers, kerkelijk huwelijksgetuige, zwager van de bruidegom en burgemeester van Nuth.

Zittend op de foto v.l.n.r.
1. Wilhelmus Jacobus Krijns, pastoor van Oirsbeek 1922-1926
2. Félicité Fleischeuer-America, moeder van de bruidegom
3. Frans Lambert Willibrordus Fleischeuer, vader van de bruidegom
4. Anna Mechtildis Ludovica Meulenberg-Fleischeuer, zus van de bruidegom, gehuwd met landbouwer Peter Jacob Meulenberg.

GERARD FLEISCHEUER WAS EEN PERSOONLIJKHEID IN OIRSBEEK

Gerard Fleischeuer had een zeer bewogen maatschappelijk en rijk gemeenschapsleven.
Op 26 januari 1919 werd hij lid van de Oirsbeekse burgerwacht en was 2,5 jaar infanterist onder serie nummer 7862 LL.
Ook was Gerard in de dorpspolitiek zeer actief. Hij werd gekozen tot raadslid en wethouder der gemeente Oirsbeek. Na de openbare gemeenteraadsvergadering van 23 december 1924 werd Gerard Fleischeuer met ingang van 1 februari 1925 benoemd tot gemeentesecretaris van Oirsbeek. Op 1 januari 1932 werd hij benoemd tot Agent der Arbeidsbemiddeling, welke functie hij bekleedde tot 4 juli 1941. Verder was hij voorzitter van de Oirsbeekse Boerenbond.
In 1933 was hij lid van de regelingscommissie van de “Federale Burgerwachten Mijnstreek West”. Verder was hij lid van de Luchtbescherming, Boerenbond en van de Nederlandse Grondkamer Limburg. Op 27 april 1939, bij de aanvraag voor de nieuwe statuten van de Oirsbeekse Burgerwacht was Gerard Fleischeuer reeds enkele jaren voorzitter.
Op 15 november 1942 werd hij door Z.H. Ex. Mgr. Lemmens benoemd tot kerkmeester van de parochie St. Lambertus in opvolging van de overleden burgemeester Jean Petrus Karel Gabriëls. Gerard werd op 1 januari 1943 benoemd tot gemeenteontvanger en op 12 mei 1943 tot ambtenaar van de burgerlijke stand in gevolge de verordening van den Rijkscommissaris van het bezette Nederlands gebied  graaf Max. de Marchant et d’Ansembourg uit Amstenrade.
Tijdens de algemene vergadering van woensdag 29 juli 1942 van het “Groene Kruis”, afdeling Oirsbeek-Doenrade, werd de gemeentesecretaris Gerard Fleischeuer benoemd tot voorzitter.
Ook was Gerard Fleischeuer betrokken bij het verenigingsleven van Oirsbeek en ver daarbuiten.

SCHUTTERIJ ST.-LAMBERTUS OIRSBEEK EN SCHUTTERSWERELD

Zijn vader Frans Lambert, als kolonel en zijn oom, broer van de vader Pieter Felix Fleischeuer, als majoor waren zeer betrokken bij de schutterij van Oirsbeek. Het schutters gen had hij natuurlijk van hen geërfd. Gerard kwam in 1906 op 17-jarige leeftijd bij de schutterij en kreeg al gauw een officiersrang binnen de schutterij. De schutterij heeft 39 jaar geen generaal gehad de reden hiervan is onduidelijk. In 1914 vlak voor de Eerste Wereldoorlog wordt hij op 25-jarige leeftijd tot generaal benoemd en betaalde de hoogste inlage van fl. 2,40.

Gerard Fleischeuer als generaal
Uit een groepsfoto van de schutterij op 11 september 1932 n.a.v de twee 50-jarige jubilarissen Hubert Joseph Kusters en Jan Leonard Mengelers.

De functie van voorzitter was toen schijnbaar gekoppeld aan de hoogste rang van generaal, die Gerard bekleed heeft. Vele jaren vervulde hij die voorzittersrol met verve en onder zijn bezielende  leiding werd onder meer in 1930 een nieuwe buks aangekocht voor fl. 240,- en werd in 1931 het trommel- en fluitenkorps opgericht met als instructeur van Joseph (Zef) Debije.
Door zijn drukke werkzaamheden bij de gemeente en daarbuiten legde hij in 1934 het generaal- en voorzitterschap van de schutterij neer en werd opgevolgd door Karel Beugels. Door de Oirsbeekse schutterij werd hij voor zijn vele verdiensten tot erevoorzitter benoemd.
Tijdens de Duitse bezetting in de Tweede Wereldoorlog moest de Oirsbeekse schutterij haar zware prijsschietbuksen, geweren en sabels inleveren op het gemeentehuis en deze werden daar op de zolder bewaard.
Op 30 maart staat in het kasboek van timmerman Karel Beugels, tevens voorzitter en generaal van de schutterij een bedrag van fl. 14,25 aan inkomsten. Hij heeft namelijk in opdracht voor de gemeente Oirsbeek “een groote kist gemaakt voor het vervoer van de Buksen”. De opdracht werd gegeven door oud-voorzitter, generaal en erevoorzitter en tevens gemeentesecretaris Gerard Fleischeuer.
Gerard Fleisheuers vroeg op een dag aan Neer (Renier) Kusters en Karel Beugels:
"Ës geer de schleutel van het gemeintehoes had, waat zoud geer dan doon?"
Op het gemeentehuis lagen de ingeleverde wapens ook de buksen van de schutterij.
De twee schötten zeiden niets, maar schravelden de volgende nacht door een duister gemeentehuis.
Ze vinden de beste buks en de buks van Neer Kusters. Op weg naar huis moesten ze duiken voor iemand die ze niet vertrouwden en later kwamen ze in het licht van een onbekende lantaarn te staan. De buksen werden in de kist gedaan en onder een grote stapel hout bij hem thuis verstopt. De stapel hout stond tegen de timmerwerkplaats in het naastgelegen weiland. Een tijdje later kwamen de Duitsers bij Beugels, niet voor de buksen maar voor een lading hout. Beugels overtuigde de Duitsers ervan dat hij toch ook wel een klein beetje hout nodig had voor zich zelf.
Gelukkig kregen zij niet alle hout op de vrachtwagen. Vlak onder het laatste restje lag de kist met de buksen verborgen.

Gerard Fleischeuer was als voorzitter van de schutterij St.-Lambertus te Oirsbeek een van de oprichters en grote promotor van de nieuwe schuttersbond (R.K. Limbursche Schuttersbond, nu de Schuttersbond St. Gerardus Amstenrade) welke op zondag 31 januari 1932 tijdens een vergadering in zaal Eppinga te Amstenrade werd opgericht. De nieuwe bond met een 20 tal schutterijen koos als domicilie Amstenrade onder de naam van de R.K. Zuid Limburgschen Bond van Geweerdragende Schutterijen. Tevens werd hij gekozen tot eerste voorzitter van deze bond. Verder was hij actief bij de oprichting in 1937 van het O.L.S (Oud-Limburgse Schuttersfederatie), waarvan hij secretaris werd. Ook is Gerard Fleischeuer penningmeester geweest volgens een vergadering te Schilberg-Echt van de Midden-Limburgsche Schuttersbond “Eendracht Groot”. Dat blijkt uit een artikel uit de krant Limburger Koerier van donderdag 21 maart 1940.

Oirsbeek, 19 juli 2011
Archivaris Wim Douven.

Geraadpleegde bronnen:
1. Slachtofferregistratie van de Oorlogsgravenstichting Den Haag
2. Kerkelijke doop- huwelijks- en overlijdensregisters van de parochie St.-Lambertus Oirsbeek
3. Burgerlijke stand van de voormalige gemeente Oirsbeek
4. Informatie over Gerard Fleischeuer uit het archief van de voormalige gemeente Oirsbeek
5. Limburger Koerier van 21 maart 1940
6. Limburgsch Dagblad van 1 augustus 1942
7. Limburgsch Dagblad van 19 november 1942
8. Limburgsch Dagblad van 3 juli 1945
9. Overlijden- en rouwadvertenties, Centraal Bureau voor Genealogie Den Haag
10. Limburgs Schutterstijdschrift no. 66 blz. 34 t/m 37 Ter herdenking aan de Oirsbeekse OLS-secretaris en naamgever bond St.-Gerardus, door Dr. Luc Wolters
11. Archief van de Koninklijke Schutterij St.-Lambertus
12. Allerhande informatie en krantenartikelen over Gerard Fleischeuer van de familie Servaes-Fleischeuer uit Heerlen
13. Boekhouding van de R.K. Zuid-Limburgschen Bond van Geweerdragende Schutterijen gevestigd te Amstenrade. Kroniek van een schuttersbond
14. Bid- en gedachtenisprentje is uit de collectie van de schrijver.